Những điều mắt thấy tai nghe

Chuyện xưa kể lại, Khổng Tử có hai học trò yêu là Nhan Hồi và Tử Lộ. Thời
Đông Chu chiến tranh liên miên, dân chúng phiêu bạt  điêu linh… Thầy trò Khổng Tử
cũng nhiều ngày lấy rau thay thịt, lấy cháo thay cơm cầm hơi. Lần ấy cả đoàn đói khát
đã lâu. May mắn thay ngày đầu tiên đến đất Tề, có nhà hòa phú từ lâu nghe danh nên
đem biếu ít gạo. Khổng Tử liền phân công Tử Lộ dẫn các môn sinh khác vào rừng kiếm
rau còn Nhan Hồi thì đảm nhận nhóm bếp thổi cơm.
Khổng Tử nằm đọc sách ở nhà trên, bỗng nghe tiếng sột soạt từ dưới bếp vọng
lên. Liếc mắt nhìn xuống thì thấy Nhan Hồi từ từ mở vung, lấy đũa xới cơm cho vào tay
và nắm lại từng nắm nhỏ…, rồi từ từ đưa cơm lên miệng. Thấy hành động ấy Khổng Tử
thở dài: “Chao ôi! Học trò nhất của ta mà lại đi ăn vụng thầy, vụng bạn, đốn mạt như
thế này ư?”.


Khi cơm được dọn lên, Khổng Tử Nói rằng: “Các con ơi! Hôm nay, bữa cơm đầu
tiên trên đất Tề làm thầy chạnh lòng nhớ đến quê hương, nhớ đến cha mẹ…, cho nên thầy
muốn xới một bát cơm để cúng cha mẹ thầy, các con bảo có nên chăng?”. Trừ Nhan Hồi
đứng im, còn các môn sinh đều nói: “Dạ thưa thầy, nên ạ!”. Khổng Tử lại nói: “Nhưng
không biết nồi cơm này có sạch hay không?”.
Lúc bấy giờ, Nhan Hồi liền chắp tay thưa: “Dạ thưa thầy, nồi cơm này không
được sạch”. Khổng Tử hỏi: “Tại sao?”. Nhan Hồi thưa: “Khi con mở vung nồi ra xem
cơm chín chưa, chẳng may một cơn gió tràn vào, bồ hóng trên nhà rơi xuống làm bẩn cả
nồi cơm. Con liền xới lớp cơm bẩn ra định vứt đi…, nhưng lại nghĩ: cơm thì ít, anh em
lại đông, nếu bỏ lớp cơm bẩn này thì làm mất một phần ăn. Vì thế, con đã mạn phép… ăn
trước phần cơm bẩn  ấy. Bây giờ con xin phép không  ăn cơm nữa. Và nồi cơm  đã  ăn
trước thì không nên cúng nữa ạ!”.
Nghe trò nói xong, Khổng Tử ngửa mặt lên trời mà than rằng: “Thế ra trên đời
này có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự
thật! Chao ôi! Suýt nữa ta trở thành kẻ hồ đồ!”. ***

Trong nhịp sống hối hả của thời  đại ngày nay, quá nhiều kết luận được đưa ra rất chóng vánh. Chúng ta có một đôi tai, một đôi mắt và lấy thông tin qua nghe và nhìn. Nhưng bộ não mới quyết định tất cả, nó mới là trung tâm của con người. Chúng ta không thể quyết  định dựa trên những gì ta nhìn thấy, những gì ta nghe thấy mà chúng ta phải quyết định dựa trên những gì chúng ta nhận định, phân tích,  đánh giá… Nếu chỉ nhìn thông thường một sự việc, ta không thể nắm bắt mọi góc cạnh của nó. Hãy  để cho mình những phút suy ngẫm về con người, về cuộc sống, về thiên nhiên… và biết đâu ta lại tìm được một chân lý từ những điều tưởng chừng như đơn giản đó.